Dit proces maakt onderdeel uit van het richtinggevende procescluster Opstellen informatiestrategie. In dit inventariserende proces wordt in kaart gebracht welke ontwikkelingen worden verwacht op het gebied van de technologie de komende drie tot vijf jaar. Uiteraard wordt hierbij ingezoomd op de vanuit informatiesysteem gezien meest relevante ontwikkelingen.
Opmerking: Hieronder worden doel, activiteiten, resultaten en relaties van dit proces kort samengevat. Deze zijn uitgebreider te vinden in boeken die reeds op dit terrein zijn verschenen. Zie hiervoor de pagina boeken op deze website. Wat u in die boeken niet vindt en hieronder wel, zijn de KPI’s, proces- en procedure schema’s en ervaringen c.q. opmerkingen uit de praktijk.
Doel proces Bepalen technologieontwikkelingen
Het doel van het proces Bepalen technologieontwikkelingen is het in kaart brengen van de ontwikkelingen in technologie en de gevolgen daarvan voor de informatievoorziening van de eigen organisatie.
Ontwikkelingen in technologie moeten vanzelfsprekend ook aan de IT-zijde worden gevolgd. Toch is er een belangrijk onderscheid: vanuit de klantzijde wordt natuurlijk met een functionele bril op gekeken naar de ontwikkelingen: wat zou het nut kunnen zijn van een ontwikkeling? Vanuit IT wordt veel meer gekeken naar bijvoorbeeld gevolgen voor de huidige infrastructuur, inpasbaarheid in de architectuur, beheerbaarheid etc. Met andere woorden: in het ideaalplaatje zouden zowel vanuit IT als vanuit gebruikerszijde ontwikkelingen moeten worden beschouwd, waarna een samenhangend technologiebeleid kan worden ontwikkeld.
Activiteiten proces Bepalen technologieontwikkelingen
Dit proces omvat een tweetal activiteiten:
1. Inventariseren
Het inventariseren van ontwikkelingen in de technologie, en dat ook afzetten tegen de huidige inzet (lopen we voorop of niet?). Behalve eigen onderzoek via bladen, internet, congressen etc., kan natuurlijk ook veel informatie worden verkregen van IT-leveranciers en via collega’s van soortgelijke organisaties.
2. Bepalen impact
Bepalen van de impact van de geïnventariseerde ontwikkelingen op de huidige informatievoorziening, en het aangeven van een beleidsrichting.
Resultaten proces Bepalen technologieontwikkelingen
Het voornaamste resultaat is een inzicht in het huidige gebruik van technologie en de relevante ontwikkelingen. Tevens is hier een eerste inschatting gemaakt van de impact van deze ontwikkelingen op de informatievoorziening.
KPI’s / rapportage items proces Bepalen technologieontwikkelingen
Voorbeelden van Key Performance Indicatoren (KPI’s) voor het proces Bepalen ketenontwikkelingen zijn:
1. Huidige gebruik technologie t.o.v. van soortgelijke organisaties
2. Omvang verwachte ontwikkelingen (in %, geeft indicatie van impact ontwikkelingen)
3. Ontwikkelingen die niet in een eerder rapport zijn opgenomen (“aantal gemiste ontwikkelingen”)
Relaties met andere processen
De belangrijkste relaties zijn met Informatie-lifecyclemanagement en Informatie-portfoliomanagement. De output van Bepalen technologieontwikkelingen wordt in deze twee processen gebruikt om een strategie te ontwikkelen.
Uiteraard is vanuit dit proces ook een belangrijke relatie met IT-leveranciers (intern en extern). De processen aan die zijde zijn uiteraard niet in het BiSL-model terug te vinden.
In de praktijk – Gebruikers weten steeds meer van technologie
Een herkenbaar punt voor veel informatiemanagers en functioneel beheerders: gebruikers die goed op de hoogte zijn van allerlei technologische ontwikkelingen en tot overmaat van ramp ook van alles maar aanschaffen in de privésfeer, om vervolgens te verwachten dat dat ook op de werkplek binnen een mum van tijd ter beschikking zal worden gesteld. Het kan leiden tot allerlei overhaaste, ad hoc achtige beslissingen, met ook nog eens hoge kosten en lage meerwaarde als resultaat.
Het heeft natuurlijk niet veel zin om op dezelfde ad hoc basis dit fenomeen te lijf te gaan. Wat wel helpt is om visie, strategie en beleid te hebben. Een paar ingrediënten hiervoor:
– Elke informatiemanager en functioneel beheerder houdt zichzelf voldoende op de hoogte van technologische ontwikkelingen (via vakbladen, internet, leveranciers…etc.)
– Er wordt wel degelijk geluisterd naar de gebruikers: elke vraag en alles op technologiegebied waar gebruikers mee komen, biedt immers input. Er wordt gebruik gemaakt van de ‘wisdom of the crowd’: vele gebruikers kunnen uiteindelijk meer oppikken uit de buitenwereld dan de altijd relatief kleine groep informatiemanagers en functioneel beheerders
– Elke vraag om technologie (=oplossing) wordt door de betreffende informatiemanager c.q. functioneel beheerder deskundig teruggebracht tot een vraag om een bepaalde behoefte te vervullen, Juist discussie over oplossingen (met name in de vorm van software) versluiert de werkelijke behoefte om kennelijk een of ander werkproces in de gebruikersorganisatie te verbeteren
– Er is een visie / strategie / beleid op het gebied van technologieontwikkelingen, en de introductie van nieuwe technologie. Zo is, om maar een voorbeeld te geven, toch heel eenvoudig uit te leggen waarom in de meeste organisaties de laatste gadget niet meteen voor iedere gebruiker in productie ter beschikking staat.
Er is ook een actueel overzicht van huidige ter beschikking staande functionaliteiten, zowel globaal als gedetailleerd. Nogal wat vragen om nieuwe technologie blijken uiteindelijk in te vullen met functionaliteiten die (al lang) in de organisatie ter beschikking staan.
In de praktijk – De schaduwzijde van technologieontwikkelingen
Over het algemeen wordt er positief tegen technologieontwikkelingen aangekeken. Toch is het goed om zich te realiseren dat technologie ook negatieve consequenties kan hebben, met name op menselijk terrein. Technologie kan ertoe leiden dat banen verdwijnen, dat werk inhoudelijk wordt uitgehold en dat er werkvormen ontstaan waar de mens het verlengstuk van de technologie lijkt te zijn…. Aan de functionele kant zit je dan toch heel dicht tegen de mensen die het direct betreft. Het kan er ook toe leiden dat een gebruikersgroep zich met hand en tand tegen een aanpassing verzet. En niet omdat het vanuit het oogpunt van het bedrijf een slechte aanpassing is (integendeel), of vanuit het oogpunt van het werkproces (integendeel), maar voor hen persoonlijk….
Een voorbeeld uit de praktijk: Binnen een verzekeringsmaatschappij loopt een groot, meerjarig project waarin een compleet werkproces, en een compleet informatiesysteem, geheel op de schop gaat. De verwachte gevolgen: van de afdeling zal 90% van de mensen verdwijnen omdat het werk geheel wordt overgenomen door het nieuwe systeem, en de overblijvende 10% krijgt een geheel andere werkinhoud. Je zult maar functioneel beheerder zijn op die afdeling… De spagaat tussen IT-technologieontwikkelingen, bedrijfsbelangen en de eigen collega’s op die afdeling komt in deze rol samen en als functioneel beheerder word je al dan niet terecht aangesproken op de gevolgen.
Onze aanraders
Het basisboek “BiSL, een framework voor business informatiemanagement” en de bijbehorende courseware kunnen wij van harte aanbevelen. De pocketguide biedt een compact overzicht van het model. Voor de praktijk is de zelfevaluatie een mooi startpunt: